Sabit İlaç Reaksiyonu – İlaç Lekesi

Fixed-drug eruption (FDE) – sabit İlaç Reaksiyonu

Sabit İlaç Reaksiyonu olarak türkçe’ye çevrilebilir. İlaç allerji yaptığında ne hikmetse sürekli doktor suçlanır, bunun üretiminde görev alan fabrika ve çalışanları, ilacı depolayan depocular, eczaneler nedense hep masumdur. İnsanlar gözünün gördüğüne yani doktoru suçlamaya çok meyillidirler.

Hiç bir doktor hastasında ilaç alerjisi gelişmesini istemez. Mükemmel, yan etkisiz ilaç yoktur. Konuya başlamadan önce alerji, alerjik reaksiyonlar, ilaç alerjisi konularını biraz açmam lazım.

Alerji, bağışıklık sisteminin normalde zararsız olan maddelere aşırı tepki göstermesi sonucu çıkan immünolojik reaksiyondur. Bu maddelere “alerjen” denir, çevremizde bulunan yaygın maddelerdir. Alerjenlere maruz kalındığında, hassas olan bireylerde bağışıklık sistemi aşırı tepki verir, çeşitli semptomlara neden olabilir.

Alerji, bağışıklık sisteminin normalde vücudu koruma amacıyla geliştirdiği mekanizmaların aşırı yanıtı olarak çıkar. Yanıt, antikorlar ve immün hücreleri içeren immünolojik süreçlerle gerçekleşir. En yaygın türleri IgE aracılı alerjik reaksiyonlardır.

Alerjik reaksiyonlar çeşitli semptomlara neden olabilir, vücudun farklı bölgelerini etkileyebilir. En yaygın semptomlar şunlardır:

Bu tür alerjik reaksiyonlarda, semptomlar bölgeye temas eden alerjenle temas ettikten kısa bir süre sonra ortaya çıkar. Kaşıntı, yanma, kızarıklık, döküntüler gibi belirtiler görülebilir. Alerjenle temas kesildiğinde, uygun tedavi uygulandığında semptomlar azalır – tamamen geçer.

Alerjik reaksiyonların sınıflandırılması

Alerjik reaksiyonlar, bağışıklık sisteminin bir maddeye aşırı tepki vermesi sonucunda çıkan çeşitli türdeki reaksiyonlardır. Alerjik reaksiyonlar immün sistemin katılımıyla gerçekleşir tip I, II, III , IV olarak sınıflandırılır. Her tip farklı mekanizmalara, semptomlara sahiptir.

Tip I Alerjik Reaksiyon (Anafilaksi)

Tip I allerjik reaksiyon, hızlı şiddetli immün sistemi tepkisi olarak bilinir. Spesifik alerjenle temas ettikten sonra çıkar. İmmünoglobulin E (IgE) adı verilen antikorlar, alerjenle karşılaştığında mast hücreleri, bazofil hücreleri tarafından salınan histamin, diğer mediyatörlerin açığa çıkmasına neden olur. Tip I reaksiyonlar şunları içerebilir:

• Anafilaksi: Sistemik anafilaktik reaksiyon olarak da adlandırılan anafilaksi, böcek sokmaları, ilaçlar, gıdalar, alerjenlere maruz kalındığında çıkar. Hızlı şekilde yayılan ciddi semptomlara, solunum güçlüğüne, düşük tansiyona, deri döküntülerine hatta şok durumuna yol açabilir.

Tip II Alerjik Reaksiyon (Sitotoksik Reaksiyon)

Tip II allerjik reaksiyonlar, antikorlar (IgG – IgM) tarafından hedef hücrelerin yüzeyindeki antijenlere bağlanması sonucu çıkar. Antikorlar hedef hücreleri etkisiz hale getirir, immün sistemi hücreleri hedef hücrelere saldırtır. Tip II reaksiyonlar şunları içerebilir:

Tip III Alerjik Reaksiyon (İmmün kompleks reaksiyonu)

Tip III allerjik reaksiyonlar, antijenlerle antikorlar arasında oluşan immün komplekslerin doku – organlarda birikmesi sonucu çıkar. Kompleksler, inflamasyona, doku hasarına yol açabilir.

Tip III allerjik reaksiyonlar şunları içerebilir:

Tip IV Alerjik Reaksiyon (Hücresel – Gecikmiş Tip Alerji)

Tip IV allerjik reaksiyonlar, T hücrelerinin etkileşimiyle çıkar. Hedef antijenle temas sonrasında, T hücreleri antijene spesifik olarak yanıt verir, hücresel immüniteyi tetikler. Tip IV reaksiyonlar şunları içerebilir:

Bu sınıflandırma, alerjik reaksiyonların farklı mekanizmalarını, semptomlarını anlamamızı sağlar. Her tipin farklı bir patofizyolojisi vardır. Tedavi ve yönetimleri de farklılık gösterebilir. Alerjik reaksiyonlar, kişiye özgü olabilir, herkesin farklı immün yanıtı olabilir.

Vajinal Akıntıyla İlişkili Alerjik Reaksiyonlar

Vajinal akıntıyla birebir ilişkilendirilen alerjik reaksiyon genellikle yoktur (zaten modern tıbba göre göre; vajina, hastalıklara neden olmaz, ölüme hiç neden olmaz).

Vajinal akıntıya neden olan alerjenlere hassas olan kişilerde, Tip I alerjik reaksiyonlar görülebilir. Örneğin, lateks prezervatifler, spermisitlere alerjik reaksiyonlar vajinal akıntıya yol açabilir.

Tip II – Tip III alerjik reaksiyonlar vajinal akıntıyla ilişkilendirilmezler.

• Tip II alerjik reaksiyonlar hücre yüzeyinde bulunan antijenlere karşı oluşan antikorlar tarafından tetiklenir.
• Tip III alerjik reaksiyonlar ise immün komplekslerin dolaşım sisteminde birikmesiyle karakterizedir. Kronik vajinal akıntı mesleki tecrübeme dayanarak tip3 alerjik reaksiyona neden olabilmektedir.

Tip IV alerjik reaksiyonlar ise gecikmeli hücresel immüniteye dayanan reaksiyonlardır. Vajinal akıntıya neden olan alerjenlere maruz kaldıktan sonra, T hücreleri aracılığıyla immün yanıt tetiklenebilir. Kontakt dermatit, alerjik kontakt vajinit, latex meyva alerjisi,… gelişebilir. Başka örnekler vermek gerekirse; vajinal hijyen ürünlerinde, deterjanlarda, vajinal spermisitlerde bulunan alerjenlere duyarlılık sonucu Tip IV allerjik reaksiyonlar çıkabilir.

FDE, farklı ilaç sınıflarıyla ilişkilendirilebilir

• Non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler),
• Antibiyotikler (sulfonamidler, tetrasiklinler),
• Antikonvülsanlar (fenobarbital, karbamazepin),
• Antimalaryal ilaçlar (klorokin, hidroksiklorokin),
• Analjezikler (asetaminofen) , antipsikotik ilaçlar gibi ilaçlarla ilişkilendirilir.

FDE ilacın ilk kez kullanılmasından sonra çıkar + daha sonra tekrarlayabilir. Belirli ilaca duyarlılık meydana geldiğinde, ilacın sadece küçük dozu dahi lezyonların çıkmasına neden olabilir. FDE ilacın kesilmesiyle kendiliğinden düzelir, ancak bazen tedavi gerektirebilir.

Histolojik olarak, reaksiyonlar çoğunlukla lenfositik likenoid infiltrat, pigment inkontinansı ile karakterizedir; ancak birkaç atipik reaksiyon deseni de bulunabilir.

• Cilt lezyonu bazen ilaç kesildiğinde düzelir, ancak uzun süreli, hatta kalıcı pigmentasyona neden olur. Karakteristik özellikleri nedeniyle, FDE diğer ilaç reaksiyonlarına kıyasla nispeten kolay şekilde teşhis edilebilir.

Fixed drug eruption (FDE), tip IV allerjik reaksiyonlar olarak sınıflandırılan hücresel immüniteye dayalı reaksiyondur. FDE’nin altında yatan mekanizma, bağışıklık sisteminin spesifik ilaca yanıt vererek deri hücrelerinde inflamasyon, doku hasarına neden olmasıdır. FDE’de, önceden maruz kalınmış olan ilaca tekrar maruziyet sonucunda, immün sistemin belirli hücreleri (T hücreleri) ilaca tepki verir. Bu tepki, hedef ilacın hedef dokularda (cilt) hasar ve inflamasyon oluşturmasına yol açar. İmmün yanıt, sitokinler, diğer enflamatuar mediyatörlerin salınımını içerir. Tip IV allerjik reaksiyonlar, gecikmiş tip aşırı duyarlılık reaksiyonları olduğu için semptomlar ilacın kesilmesinden sonra gerileme eğilimi gösterir. Ancak, FDE’de ilaç kesildikten sonra hiperpigmentasyon gibi kronik lezyonlar kalabilir.

Fixed-drug eruption (FDE) İçin risk faktörleri şunları içerebilir:

Sabit ilaç reaksiyonu (FDE) semptomları şunları içerebilir:

FDE semptomları, ilaca maruz kalındıktan sonra hızla çıkar, lezyonlar belirli bölgeyi etkiler. Semptomlar ilacın kesilmesiyle iyileşir, ancak hiperpigmentasyon izleri uzun sürebilir.

İlaç Allerjisi:

1. Genel olarak immün sistemin aşırı tepkisi sonucu çıkar. T hücreleri – B hücreleri arasındaki immün cevaplar rol oynar.
2. İlaç allerjisi, ilaca ilk temas sonrasında bile gelişebilir. Hızlı veya gecikmiş tip reaksiyonlar olabilir.
3. Semptomlar, ilacın alındığı herhangi zamanda çıkabilir. İlacın alınmasından günler, haftalar sonra dahi görülebilir.
4. Semptomlar geniş yüzeyde yaygındır. Vücudun farklı bölgelerinde döküntüler, kızarıklıklar, kaşıntı, şişlik, bazen ürtiker gibi belirtiler görülebilir.
5. Birden fazla ilaca aşırı duyarlılık gelişebilir. Farklı ilaçlara benzer semptomlar çıkabilir.
6. İmmünolojik testler (örneğin deri testleri, kan testleri) ile ilacın spesifik alerjenik bileşenleri tespit edilebilir.

Fixed Drug Eruption (FDE) – Sabit İlaç reaksiyonu:

1. Tip 4 İmmünolojik alerjik reaksiyon zemini vardır. FDE, ciltteki spesifik alana bağlı olarak çıkar, lokalize reaksiyondur.
2. FDE, ilaca maruz kalındıktan sonra belirli zamanda çıkar. Daha önce ilaca duyarlılık geliştiğinde tekrarlayabilir.
3. Semptomlar ilk maruziyetten 30 dakika ila 8 saat sonra çıkar. Aynı ilaçla tekrar maruz kalındığında hızla gelişir.
4. FDE lezyonları, tek bölgede sınırlıdır, tipik olarak dairesel, oval şekildedir. Lezyonlar kırmızımsı, morumsu renkte olabilir, bazen merkezde kabarcıklar gelişebilir.
5. Genellikle tek ilaca karşı gelişir. Belirli bir ilaç alındığında sadece bu ilaçla ilişkili semptomlar çıkar.
6. İmmünolojik testler FDE teşhisinde kullanılmaz. Teşhis semptomların klinik özellikleri, ilaç maruziyeti öyküsüne dayanır.
7. Kalıcı olabilen cilt lezyonları olabilir.

Kadın Hasta İse Evde Huzur Yoktur

Jinekolog’dan İkazlar ☎️ 05467740159